ΜΠΑΓΛΑΜΑΣ ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ

φωτογραφία ενός μπαγλαμά με τρείς διπλές χορδές

Ο μπαγλαμάς είναι νυκτό μουσικό όργανο, συγγενές του μπουζουκιού (αλλά μικρότερο σε διαστάσεις), που χρησιμοποιείται στην ελληνική λαϊκή μουσική. Κατά κανόνα έχει τρεις διπλές χορδές. Ο ήχος του μπαγλαμά είναι οξύς γιατί κάθε χορδή κουρδίζεται μία οκτάβα υψηλότερα από την αντίστοιχη στο μπουζούκι.

Ιστορία

Υπάρχει από παλιά. Στις φυλακές τους βόλευε πολύ γιατί ήταν μικρός και μπορούσαν να τον κρύβουν εύκολα .

μπαγλαμάς με 7 τάστα

Πριν τυποποιηθεί ο μπαγλαμάς ως μικρό μπουζουκάκι, ήταν λίγο διαφορετικός. Είχε 7 τάστα^[1] και τα κλειδιά ήταν ξύλινα και είχε τέσσερα. Δηλαδή βάζανε ένα τέλι κάτω, ένα στη μέση και δύο απάνω (μια μπουργάνα και ένα ψιλό όπως τα κάτω)^[2]. Επίσης οι χορδές ήταν μάλλον εντέρινες, αλλά και το παίξιμο γινόταν όχι με πένα αλλά με το νύχι του αντίχειρα.

Κατασκευή

Ο μπαγλαμάς είναι είτε σκαφτός, είτε με δούγιες. Δηλαδή το σκάφος του είτε είναι μονοκόμματο ξύλο που σκάβεται είτε είναι από φύλλα ξύλου κολλημένα μεταξύ τους σε ένα καλούπι. Το καπάκι είναι ξεχωριστό ξύλο πάντοτε γιατί πρέπει να είναι μαλακό. Διαφορετικά ξύλα επίσης έχει το μανίκι και η ταστιέρα. Το μήκος του μπαγλαμά από καβαλάρη σε κοκκαλάκι είναι γύρω στα 32 εκατοστά. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχουν και διαφορετικού μήκους μπαγλαμάδες. Το καλύτερο ξύλο για μπαγλαμά σκαφτό θεωρείται η μουριά^{[εκκρεμεί παραπομπή]} και για το καπάκι το έλατο^{[εκκρεμεί παραπομπή]}. Επίσης, στις φυλακές κατασκευάζανε πολλές φορές το σκάφος του μπαγλαμά από κολοκύθα σκαμμένη^{[εκκρεμεί παραπομπή]}.

Κούρδισμα

Το συνηθισμένο κούρδισμα στον μπαγλαμά είναι το ίδιο με αυτό του τρίχορδου μπουζουκιού: ρε-λα-ρε (στην συγκερασμένη κλίμακα). Επίσης χρησιμοποιούνται διάφορα κουρδίσματα τα λεγόμενα ντουζένια. Μερικά από αυτά είναι: ρε-σολ-ρε, ντο-σολ-ντο.

Χρήση

Ο μπαγλαμάς χρησιμοποιείται ως ρυθμικό όργανο, γεμίζοντας τον ήχο της κομπανίας αλλά και ως σολιστικό. Χαρακτηριστικά παραδείγματα σολιστικής χρήσης του μπαγλαμά είναι οι ηχογραφήσεις των τραγουδιών του Γιώργου Μπάτη.

Παραλλαγές

Σπανιότερα απαντώνται και τετράχορδοι μπαγλαμάδες. Συνήθως τότε έχουν τέσσερις διπλές χορδές, υπάρχουν όμως και μπαγλαμάδες με τέσσερις μονές χορδές, όπως ο εικονιζόμενος. Επίσης υπάρχουν αναφορές για μπαγλαμάδες κατασκευασμένους από καύκαλο χελώνας, φλούδα κολοκύθας ή μικρής αξίας μέταλα. Τέτοια όργανα όμως κατασκευάζονταν κυρίως στις φυλακές, ελλείψει ξυλείας.

φωτογραφία ενός μπαγλαμά με τέσσερις μονές χορδές